گویند در روزگار کهن، در دیاری دور، در مکتب حسابداری میان علمای فن بحثی عظیم درافتاد که : حسابداری چیست؟ علمای مذکور در باب تعریفی از حسابداری سخت اندیشه کردند! لیکن از آنجا که هنوز صنعت چاپ ابداع نگردیده بود و لاجرم کتب و نشریات حسابداری از دسترس این جمع مشتاق به دور!  و نیز به دلیل عدم وجود اینترنت و منابع ومجلات آن لاین و دیجیتال و عدم وجود سایتها و وبلاگهای متعدد حسابداری ( به ویژه وبلاگی وزین اینچونین!!) ،  این مسئله عظیم همچنان لاینحل ماند و آن جمع مشتاق در حل این معما سرگشته و حیران!

راویان شیرین سخن چنین حکایت کنند که ، علمای حسابداری هنوز غرق حیرت و تفکر در باب تعریف حسابداری بودند که استادی به جمال علم آراسته از باب تقرب ادیان و تقرب اذهان!  بانگ همی برداشت که ای جماعت ، حسابداری علم است یا هنر ؟  وبه این شکل بر حیرت و شگفتی جمع بیافزود و همه حیران و سرگردان و البته انگشت به دهان، که علم چیست؟  و هنر کدام است؟  و اصولاً حسابداری به جز از بهر گردآوری مدرکی چند، به چه کار دگرم باز آید؟!!  و هرچه به استاد نگریستند و در باب آنکه علم چیست و هنر به چه معناست در بحر تفکر غوطه ور گشتند،  هیچ افاقه نکرد!!!

ولذا علمای مذکور تا به امروز در پاسخ به این سوال که بالاخره حسابدرای چیست ؟ و تعریفی ساده از آن بیان نمایید حیران و دل نگران ماندند!!

الغرض، امروز و از پس روزگاری چند از این ماجرای سراسر پند!! برآن شدم که به ساده ترین و واضح ترین حالت ممکن جوابی مختصر در راستای این مسئله لاینحل تقدیم کنم، باشد که علمای آتی این حرفه را از ادامه این مسیر برهانم! و اسبابی فراهم سازم تا در قالب طنز به دوستانی که در سالیان بعد به مقاطع بالاتر قدم می گذارند حکایتی و هدایتی دوستانه پیشکش کنم که : 

مبادا و مبادا زمان و انرژی خود را صرفاً در جهت کسب مدرک هزینه نمایید و مبادا که با داشتن مدارک رنگین در پاسخ به بدیهیات رشته خود وابمانید که در این صورت این همه تلاش و زحمت حاصلی به جز تکه ای کاغذ نخواهد داشت! که نه باعث افتخار است و نه افزایش مال !!

دوستان حسابدار من،  روزها درگذرند و زمان سرمایه ای گران بهاست.  به آنچه میخوانید با علاقه بنگرید و در استحکام پایه های علمی خود بکوشید و این امر محقق نخواهد گشت مگر آنکه هدف خود را معین کنید. 

به راستی هدف شما از تحصیل در مقاطع بالاتر چیست؟  راه با اولین گام مشخص می شود و هدف روشنایی بخش مسیر است.  تا به حال چقدر اندیشیده اید که هدف شما از قبولی در کنکور کارشناسی ارشد وسایر مقاطع علمی چیست؟  اشتیاق به آموختن یا رویای مدرک اندوختن ؟!

واما حسابداری چیست؟

از حسابداری تعاریف متعدد و گوناگونی ارائه شده است که طی گذر زمان از ایده فن ( هنر) به ایده علم میل نموده است، هرچند هنوز برای حسابداری تعریفی جامع که بی کم و کاست مورد پذیرش همگان باشد قابل ارائه نیست لیکن بهترین و متداول ترین تعریف از حسابداری که با پذیرش وسیع تری در جامع علمی روبه رو بوده است، آن است که :

حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که هدف آن ارائه اطلاعات مفید جهت تصمیم گیری به استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی است، و در این راستا دادهها ( اطلاعات خام) را دریافت کرده، پردازش نموده و به صورت ستانده های قابل استفاده (مانند صورتهای مالی) در اختیار استفاده کنندگان قرار میدهد.

و اما  علم چیست؟  و هنر کدام است؟!

هرچند همه ما تصویرو ادراکی ذهنی از این دو مقوله را داراهستیم، لیکن یک تعریف جامع، یکتا و منحصر به فرد برای این عناوین نیز قابل بیا نیست در ساده ترین حالت ممکن میتوان گفت :

 مطابق با تعریف siepmann  :  " علم شامل یک زمینه مطالعه میباشد که تلاش میکند ماهیت جهان یا بخشی از آن را توصیف کند. " ( مثلاً بخش حسابداری!!)

وهنر در معنای عام وانتزاعی به هر گونه فعالیتی اشاره دارد که هم خود انگیخته و هم مهار شده باشد. ( پاکباز، 1378).  نکته :  به خود انگیخته بودن در این تعریف توجه کنید! به طور مثال فرد حسابداری در منزل نشسته است و ناگهان به تخیل آن هنرمند گرامی الهام میشود که از این پس به شیوه ای جدید و خود ساخته به انجام این هنر اهتمام ورزد !!  

 و بالاخره حسابداری علم است یا هنر؟

در طول زمان هر دو این موارد موافقان و مخالفانی داشته است اما آنچه امروزه مورد پذیرش اکثر صاحب نظران حسابداری است آن است که حسابداری به طور بالقوه یک علم است. هنر بر تحلیل و تفسیر شخصی هنرمند متکی است به طور مثال بسیار محتمل است که 2 هنرمند از شی واحد با توجه به سبک هنری خود تصاویری متفاوت ترسیم نمایند در صورتی که در علم لازم است تا موضوع مورد مطالعه و روش اندازه گیری آن به طور گسترده ای مورد توافق اکثر صاحب نظران مربوطه قرار گیرد ( برای مطالعه بیشتر رجوع شود به کتاب تئوری حسابداری دکتر شباهنگ).

در مجموع حسابدار مجاز نیست سلیقه شخصی خود را در اندازه گیری و مباحث مربوط به این حرفه وارد نماید درحالی که هنر بر سلیقه فردی شخص متکی است. و لذا با اطمینان قریب به یقین میتوان گفت که : حسابداری واجد شرایط علم بودن است. تمام